Fizyka
| 
| Odsłony: 4300Przedmiotowy system oceniania z fizyki w gimnazjum
- Ocena musi być systematyczna, motywacyjna, zrozumiała i jawna.
- Ocena wyrażona jest w skali 1-6.
- Składnikami stanowiącymi przedmiot oceny są:
a) praca ucznia (przygotowanie do zajęć, terminowość, systematyczność, aktywność, podejmowanie działań naprawczych i samokształceniowych, udział w konkursach, olimpiadach i projektach);
b) umiejętności (czytanie, mówienie, słuchanie, stosowanie wiedzy w praktyce, pisanie, rozumienie);
c) wiedza;
d) postawa ucznia.
- Przewiduje się następujące źródła informacji, prowadzące do ustalenia oceny bieżącej uczniom:
a) wypowiedź ustna:
- obejmująca materiał bieżący bez zapowiedzi z zakresu od 1 do 3 ostatnich tematów,
- obejmująca materiał powtórzeniowy ustalony wcześniej przez nauczyciela,
b) dłuższe formy wypowiedzi pisemnych (sprawdziany, testy, prace klasowe);
c) krótkie formy prac kontrolnych – np. kartkówki;
d) prace domowe;
e) projekty, doświadczenia, prace i zadania, w tym ćwiczenia praktyczne wykonywane przez uczniów;
f) estetyka i systematyczność w prowadzeniu zeszytu przedmiotowego;
g) ocena aktywności ucznia podczas zajęć;
h) działalność pozalekcyjna ucznia;
i) przygotowanie ucznia do zajęć;
j) osiągnięcia w konkursach i olimpiadach przedmiotowych oraz zawodach sportowych
- Prace pisemne przeprowadza się w formie opisowej (zadania do rozwiązania i teoria) lub testu.
- Każdy sprawdzian zapowiadany jest z tygodniowym wyprzedzeniem.
- Sprawdzone prace należy oddać w ciągu 2 tygodni.
- Każdy sprawdzian można poprawić.
- Poprawy należy dokonać w ciągu 2 tygodni od dnia oddania prac przez nauczyciela.
- Poprawy należy dokonać po lekcjach.
- Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie pisał sprawdzianu w przewidzianym terminie, zobowiązany jest do napisania go w ciągu 2 tygodni od daty przeprowadzenia sprawdzianu.
- Dopuszcza się nieprzygotowanie usprawiedliwione do lekcji 2 razy w semestrze przy 2 godzinach lekcyjnych tygodniowo (klasa III) oraz 1 raz w semestrze przy 1 godzinie tygodniowo (klasy I i II).
- Usprawiedliwione są zawsze przypadki losowe.
- Ocenę z odpowiedzi nauczyciel wpisuje do zeszytu przedmiotowego.
- Sprawdziany ocenia się według następujących progów procentowych:
100% - 96% + zadanie dodatkowe, wykraczające poza ramy programowe – celujący
95% - 85% - bardzo dobry
84% - 72% - dobry
71% - 51% - dostateczny
50% - 30% - dopuszczający
29% - 0% - niedostateczny
Spełnienie wymagań z poziomu wyższego uwarunkowane jest spełnieniem wymagań niższych, co oznacza, że ubiegając się o kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi mieć opanowane również zagadnienia przyporządkowane ocenie niższej . Uczeń ubiegający się o ocenę celującą to uczeń bardzo dobry, który wykazuje się wiedzą i umiejętnościami z dziedziny fizyki również wykraczającymi poza obowiązujący zakres programowy.
Warunki i tryb otrzymania wyższej niż przewidywana półrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej określa wewnątrzszkolny system oceniania
Uczeń, który nie spełnia wymagań koniecznych, otrzymuje ocenę niedostateczną ponieważ:
- nie opanował wiadomości teoretycznych, w stopniu pozwalającym na kontynuację przedmiotu
- popełnia poważne błędy merytoryczne, myli wielkości fizyczne i ich jednostki
- nie potrafi rozwiązywać prostych zadań obliczeniowych
- nie umie opisać prostych zjawisk fizycznych, które były omawiane bądź prezentowane na lekcjach
- nie pracuje systematycznie, często nie odrabia prac domowych, jest nieprzygotowany do zajęć
Kryteria oceniania z fizyki dla klasy I gimnazjum (1 godzina tygodniowo)
na ocenę dopuszczającą uczeń (wymagania konieczne):
- stosuje zasady higieny i bezpieczeństwa w pracowni fizycznej
- stwierdza, że podstawą eksperymentów fizycznych są pomiary
- wymienia podstawowe przyrządy służące do pomiaru wielkości fizycznych
- zapisuje wyniki pomiarów w tabeli
- rozróżnia pojęcia: wielkość fizyczna i jednostka wielkości fizycznej
- stwierdza, że każdy pomiar obarczony jest niepewnością
- oblicza wartość średnią wykonanych pomiarów
- stosuje jednostkę siły, którą jest niuton (1 N)
- potrafi wyobrazić sobie siłę o wartości 1 N
- posługuje się siłomierzem
- podaje treść pierwszej zasady dynamiki Newtona
- omawia, na czym polega ruch ciała
- rozróżnia pojęcia: droga i odległość
- stosuje jednostki drogi i czasu
- określa, o czym informuje nas prędkość
- wymienia jednostki prędkości
- opisuje ruch jednostajny prostoliniowy
- wymienia właściwe przyrządy pomiarowe
- mierzy, np. krokami, drogę, którą zamierza przebyć
- mierzy czas, w jakim przebywa zaplanowany odcinek drogi
- stosuje pojęcie prędkości średniej
- podaje jednostkę prędkości średniej
- wyjaśnia, jaką prędkość wskazują drogowe znaki nakazu ograniczenia prędkości
- określa przyspieszenie
- stosuje jednostkę przyspieszenia
- wyjaśnia, co oznacza przyspieszenie równe np.
- rozróżnia wielkości dane i szukane
- wymienia przykłady ruchu jednostajnie opóźnionego i ruchu jednostajnie przyspieszonego
- omawia zależność przyspieszenia od siły działającej na ciało
- opisuje zależność przyspieszenia od masy ciała (stwierdza, że łatwiej poruszyć lub zatrzymać ciało o mniejszej masie)
- współpracuje z innymi członkami zespołu podczas wykonywania doświadczenia
- opisuje ruch ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona
- podaje definicję niutona
- stosuje jednostki masy i siły ciężkości
- używa pojęcia przyspieszenie grawitacyjne
- podaje treść trzeciej zasady dynamiki
- opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona
Na ocenę dostateczną uczeń:
- omawia na przykładach, jak fizycy poznają świat
- objaśnia na przykładach, po co nam fizyka
- selekcjonuje informacje uzyskane z różnych źródeł, np. na lekcji, z podręcznika, z literatury popularnonaukowej, Internetu
- wyjaśnia, że pomiar polega na porównaniu wielkości mierzonej ze wzorcem
- zapisuje wynik pomiaru z niepewnością pomiaru
- projektuje tabelę pomiarową pod kierunkiem nauczyciela
- przelicza jednostki czasu i długości
- szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku i wybiera właściwe przyrządy pomiarowe (np. do pomiaru długości)
- wyjaśnia, dlaczego wszyscy posługujemy się jednym układem jednostek — układem SI
- używa ze zrozumieniem przedrostków, np. mili-, mikro-, kilo- itp.
- projektuje proste doświadczenia dotyczące np. pomiaru długości
- zapisuje wynik obliczeń jako przybliżony
- z dokładnością do 2–3 cyfr znaczących
- definiuje siłę jako miarę działania jednego ciała na drugie
- podaje przykłady działania sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych
- wyznacza siłę wypadkową i określa warunki, w których siły się równoważą
- wyjaśnia, od czego zależy bezwładność ciała
- opisuje wybrane układy odniesienia
- wyjaśnia, na czym polega względność ruchu
- szkicuje wykres zależności drogi od czasu na podstawie opisu słownego
- wyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia
- posługuje się wzorem na drogę w ruchu jednostajnym prostoliniowym
- szkicuje wykres zależności prędkości od czasu w ruchu jednostajnym na podstawie opisu słownego
- rozwiązuje proste zadania obliczeniowe związane z ruchem
- zapisuje wyniki pomiarów w tabeli
- odczytuje z wykresu wartości prędkości w poszczególnych chwilach
- oblicza drogę przebytą przez ciało
- rysuje wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym na podstawie danych z tabeli
- przelicza jednostki prędkości
- zapisuje wynik obliczenia w przybliżeniu (z dokładnością do 2–3 cyfr znaczących)
- wyznacza prędkość, z jaką się porusza, idąc lub biegnąc, i wynik zaokrągla do 2–3 cyfr
znaczących
- szacuje długość przebywanej drogi na podstawie liczby kroków potrzebnych do jej przebycia
- oblicza prędkość średnią
- wyjaśnia sens fizyczny przyspieszenia
- odczytuje z wykresu wartości prędkości w poszczególnych chwilach
- opisuje jakościowo ruch jednostajnie opóźniony
- opisuje, analizując wykres zależności prędkości od czasu, czy prędkość ciała rośnie, czy maleje
- odczytuje dane zawarte na wykresach opisujących ruch
- podaje przykłady zjawisk będących skutkiem działania siły
- wyjaśnia, że pod wpływem stałej siły ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym
- projektuje pod kierunkiem nauczyciela tabelę pomiarową do zapisywania wyników pomiarów
- wnioskuje, jak zmienia się siła, gdy przyspieszenie zmniejszy się: 2, 3 i więcej razy
- wnioskuje, jak zmienia się siła, gdy przyspieszenie wzrośnie: 2, 3 i więcej razy
- wnioskuje o masie ciała, gdy pod wpływem danej siły przyspieszenie wzrośnie: 2, 3 i więcej razy
- wnioskuje o masie ciała, gdy pod wpływem danej siły przyspieszenie zmniejszy się: 2, 3 i więcej razy
- analizuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki
- rozróżnia pojęcia: masa i siła ciężkości
- posługuje się pojęciem siły ciężkości
- oblicza siłę ciężkości działającą na ciało na Ziemi
- wymienia przykłady ciał oddziałujących na siebie
- podaje przykłady oporu stawianego ciałom poruszającym się w różnych ośrodkach
- wskazuje przyczyny oporów ruchu
- rozróżnia pojęcia: tarcie statyczne i tarcie kinetyczne
- wymienia pozytywne i negatywne skutki tarcia
Na ocenę dobrą uczeń:
- samodzielnie projektuje tabelę pomiarową, np. do pomiaru długości ławki, pomiaru czasu pokonywania pewnego odcinka drogi
- przeprowadza proste doświadczenia, które sam zaplanował
- wyciąga wnioski z przeprowadzonych doświadczeń
- potrafi oszacować wyniki pomiaru
- wykonuje pomiary, stosując różne metody pomiaru
- opisuje siłę jako wielkość wektorową
- demonstruje równoważenie się sił mających ten sam kierunek
- wykonuje w zespole kilkuosobowym zaprojektowane doświadczenie demonstrujące dodawanie sił o różnych kierunkach
- demonstruje skutki bezwładności ciał
- odczytuje dane zawarte na wykresach opisujących ruch
- rysuje wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym
- wykonuje doświadczenia w zespole
- szkicuje wykres zależności prędkości od czasu w ruchu jednostajnym
- stosuje wzory na drogę, prędkość i czas
- rozwiązuje trudniejsze zadania obliczeniowe dotyczące ruchu jednostajnego
- rozwiązuje zadania nie obliczeniowe dotyczące ruchu jednostajnego
- przewiduje, jaki będzie czas jego ruchu na wyznaczonym odcinku drogi, gdy jego prędkość wzrośnie: 2, 3 i więcej razy
- przewiduje, jaki będzie czas jego ruchu na wyznaczonym odcinku drogi, gdy jego prędkość zmaleje: 2, 3 i więcej razy
- wyjaśnia, od czego zależy niepewność pomiaru drogi i czasu
- planuje doświadczenie pozwalające badać zależność przyspieszenia od działającej siły
- wykonuje doświadczenia w zespole
- wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla przebiegu doświadczenia
- analizuje wyniki pomiarów i je interpretuje
- oblicza przyspieszenie ciała, korzystając z drugiej zasady dynamiki
- rozwiązuje trudniejsze zadania, korzystając z drugiej zasady dynamiki
- oblicza siłę ciężkości działającą na ciało znajdujące się np. na Księżycu
- formułuje wnioski z obserwacji spadających ciał
- wymienia, jakie warunki muszą być spełnione, aby ciało spadało swobodnie
- podaje sposób pomiaru sił wzajemnego oddziaływania ciał
- rysuje siły wzajemnego oddziaływania ciał w prostych przypadkach, np. ciało leżące na stole, ciało wiszące na lince
- opisuje, jak zmierzyć siłę tarcia statycznego
- omawia sposób badania, od czego zależy tarcie
- uzasadnia, dlaczego przewracamy się, gdy autobus, którym jedziemy, nagle rusza lub się zatrzymuje
- wyjaśnia przyczynę powstawania siły odśrodkowej jako siły pozornej
Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
- potrafi tak zaplanować pomiar, aby zmierzyć wielkości mniejsze od dokładności posiadanego przyrządu pomiarowego
- rozkłada siłę na składowe
- graficznie dodaje siły o różnych kierunkach
- projektuje doświadczenie demonstrujące dodawanie sił o różnych kierunkach
- demonstruje równoważenie się sił mających różne kierunki sporządza wykres na podstawie danych zawartych w tabeli
- analizuje wykres i rozpoznaje, czy opisana zależność jest rosnąca, czy malejąca
- opisuje prędkość jako wielkość wektorową
- projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające badać ruch jednostajny prostoliniowy
- rysuje wykres zależności prędkości od czasu w ruchu jednostajnym na podstawie danych z doświadczeń
- analizuje wykresy zależności prędkości od czasu i drogi od czasu dla różnych ciał poruszających się ruchem jednostajnym
- oblicza prędkość ciała względem innych ciał, np. prędkość pasażera w jadącym pociągu
- oblicza prędkość względem różnych układów odniesienia
- demonstruje, na czym polega ruch jednostajnie przyspieszony
- rysuje, na podstawie wyników pomiaru przedstawionych w tabeli, wykres zależności prędkości ciała od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym
- opisuje, analizując wykres zależności prędkości od czasu, czy prędkość ciała rośnie szybciej, czy wolniej
- oblicza prędkość końcową w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym
- rozwiązuje zadania obliczeniowe dla ruchu jednostajnie opóźnionego
- projektuje doświadczenie pozwalające badać zależność przebytej przez ciało drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym
- wykonuje wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym na podstawie danych doświadczalnych
- wyjaśnia, dlaczego wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym nie jest linią prostą
- rozwiązuje trudniejsze zadania rachunkowe na podstawie analizy wykresu
- rysuje wykres zależności przyspieszenia ciała od siły
- planuje doświadczenie pozwalające badać zależność przyspieszenia od działającej siły
- planuje doświadczenie pozwalające badać zależność przyspieszenia od masy ciała
- formułuje hipotezę badawczą
- bada doświadczalnie zależność przyspieszenia od masy ciała
- porównuje sformułowane wyniki z postawionymi hipotezami
- rozwiązuje zadania, w których trzeba obliczyć siłę wypadkową, korzystając z drugiej zasady dynamiki
- wyjaśnia, od czego zależy siła ciężkości działająca na ciało znajdujące się na powierzchni Ziemi
- omawia zasadę działania wagi
- wyjaśnia, dlaczego spadek swobodny ciał jest ruchem jednostajnie przyspieszonym
- planuje i wykonuje doświadczenie dotyczące pomiaru tarcia statycznego i dynamicznego
- rysuje siły działające na ciała w skomplikowanych sytuacjach, np. ciało leżące na powierzchni równi, ciało wiszące na lince i odchylone o pewien kąt
- wyjaśnia zjawisko odrzutu, posługując się trzecią zasadą dynamiki
- uzasadnia, dlaczego siły bezwładności są siłami pozornymi
- omawia przykłady zjawisk, które możemy wyjaśnić za pomocą bezwładności ciał
Kryteria oceniania z fizyki w klasie II gimnazjum (1 godzina tygodniowo)
Na ocenę dopuszczającą uczeń:
- wie, kiedy w sensie fizycznym wykonywana jest praca;
- wie, że jednostką pracy w układzie SI jest .
- wie, co rozumiemy przez moc;
- zna jednostki mocy.
- zna różne źródła energii;
- wie, że istnieją naturalne źródła energii i źródła wytworzone przez człowieka.
- wie, jakie są rodzaje energii mechanicznej;
- zna jednostki energii.
- wie, że energię potencjalną ciężkości posiadają ciała podniesione na pewną wysokość;
- wie, że energia potencjalna zależy od wysokości, na którą ciało podniesiono.
- wie, kiedy ciało ma energię kinetyczną;
- wie, od czego zależy energia kinetyczna;
- potrafi podać przykłady ciał posiadających energię kinetyczną.
- wie, że jeden rodzaj energii może zamienić się w inny;
- wie, że maszyny proste nie zmniejszają pracy, ale ułatwiają jej wykonanie;
- wie, co to jest energia wewnętrzna;
- potrafi wymienić sposoby przekazywania energii wewnętrznej;
- wie, że energię wewnętrzną, energię mechaniczną, ciepło i pracę mierzymy w tych samych jednostkach.
- wie, że energia wewnętrzna ciała rośnie podczas dostarczania do ciała ciepła lub maleje podczas odbierania ciepła;
- wie, że ciało o wyższej temperaturze traci energię wewnętrzną, a ciało o niższej temperaturze ją zyskuje.
- zna jednostki ciepła topnienia i krzepnięcia;
- wie, że lód ma mniejszą gęstość niż woda i dlatego pływa w wodzie.
- wie, że topnienie i krzepnięcie substancji krystalicznej odbywa się w stałej temperaturze;
- wie, że podczas parowania ciepło jest pobierane przez ciało, a podczas skraplania oddawane do otoczenia.
- wie, że istnieją dwa rodzaje elektryczności: ebonitu (bursztynu) „–” i szkła „+”.
- wie, że można naelektryzować ciało przez zetknięcie go z innym ciałem naelektryzowanym;
- wie, że atom składa się z dodatnio naelektryzowanego jądra i ujemnych elektronów krążących wokół jądra w pewnej odległości;
- wie, że elektryzowanie polega na rozdzielaniu ładunków, a nie na ich wytwarzaniu;
- wie, że można naelektryzować ciało, nie pocierając go ani nie stykając z ciałem naelektryzowanym.
- wie, że ciała dzielimy na przewodniki i izolatory.
- potrafi wymienić skutki przepływu prądu elektrycznego;
- wie, jaki jest umowny kierunek prądu;
- wie, że natężenie prądu mierzymy w amperach (A);
- wie, do czego służy amperomierz;
- potrafi wymienić źródła prądu;
- wie co to węzeł sieci;
- potrafi narysować węzeł i oznaczyć umowne kierunki prądów.
- zna jednostkę oporu elektrycznego i potrafi ją zapisać;
- wie, że przewodniki z różnych materiałów mają różne opory mimo tych samych wymiarów.
- wie jak połączone są żarówki w oświetleniu choinki.
Na ocenę dostateczną uczeń:
- zna jednostki wielokrotne pracy.
- potrafi obliczyć moc, znając wartość pracy i czas jej wykonania;
- wie, że źródła energii dzielimy na odnawialne i nieodnawialne;
- potrafi obliczyć energię potencjalną ciężkości;
- potrafi, na przykładzie spadającej swobodnie piłki, omówić przemiany energii.
- umie zastosować dźwignię dwustronną;
- wie do czego służy blok stały.
- zna rodzaje energii cząsteczek substancji.
- wie, co to jest ciepło;
- wie, od czego zależy ilość ciepła potrzebna do ogrzania ciała.
- wie, co się dzieje z ciepłem podczas zmieszania dwóch substancji o różnych temperaturach;
- wie, że dla danej substancji krystalicznej ciepło topnienia jest równe ciepłu krzepnięcia;
- zna i rozumie pojęcia ciepła topnienia i krzepnięcia;
- wie, jakie znaczenie dla przyrody ma wyjątkowo duże ciepło topnienia lodu i krzepnięcia wody.
- potrafi określić ciepło parowania i skraplania;
- wie, że ciała można naelektryzować przez tarcie;
- wie, że przez dotyk ciała elektryzują się tą samą elektrycznością.
- wie, że wartość siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych zależy od ich odległości i od wartości ładunków zgromadzonych na tych ciałach.
- wie, że jądro składa się z dodatnich protonów i obojętnych elektrycznie neutronów.
- wie, że w atomie obojętnym elektrycznie liczba elektronów jest równa liczbie protonów;
- wie, że ciało naelektryzowane dodatnio ma mniej elektronów niż ciało obojętnie elektrycznie.
- wie, że przez indukcję ciała elektryzują się przeciwnymi znakami.
- wie, że przez tarcie można naelektryzować wszystkie ciała;
- wie, że w izolatorach nie ma swobodnych nośników ładunków elektrycznych,
a występują one przewodnikach.
- zna niektóre symbole stosowane w rysowaniu schematów obwodów.
- potrafi narysować schemat prostego obwodu elektrycznego.
- wie, że .
- wie, że prąd w metalach to uporządkowany ruch elektronów;
- wie, jak włącza się do obwodu woltomierz;
- potrafi zapisać pierwsze prawo Kirchhoffa dla węzła z trzema przewodnikami;
- wie, że przesunięcie elektronu w przewodnikach metalowych wymaga wykonania pracy;
- wie, że dla danego przewodnika opór elektryczny jest stały;
- wie, że zwiększając napięcie na danym przewodniku, zwiększa się natężenie płynącego w nim prądu.
Na ocenę dobrą uczeń:
- uczeń potrafi obliczyć pracę mechaniczną;
- potrafi obliczyć pracę z wyrażenia .
- wie, że praca i moc są wielkościami skalarnymi.
- potrafi podać przykłady źródeł odnawialnych i nieodnawialnych.
- zna rodzaje energii.
- potrafi wymienić przykłady ciał mających energię potencjalną ciężkości, energię potencjalną sprężystości i energię kinetyczną.
- wie, że energię potencjalną sprężystości mają ciała sprężyste po odkształceniu.
- potrafi obliczyć energię kinetyczną.
- uczeń potrafi podać zasadę zachowania energii mechanicznej.
- potrafi wskazać w otoczeniu maszyny i urządzenia, w których zastosowana jest dźwignia dwustronna i kołowrót;
- potrafi podać warunek równowagi dźwigni dwustronnej i kołowrotu.
- wie, że miarą średniej energii kinetycznej cząsteczek jest temperatura;
- wie, że jednym ze sposobów zmiany energii wewnętrznej jest wykonanie pracy.
- potrafi wskazać przykłady przekazywania energii wewnętrznej;
- wie, że cieplny sposób przekazywania energii wewnętrznej odbywa się poprzez konwekcję, przewodzenie i promieniowanie.
- definiuje pierwszą zasadę termodynamiki
- rozumie i wie, co to jest ciepło właściwe;
- obliczyć ilość ciepła potrzebną do ogrzania określonej masy ciała o stopni.
- wie, że bilans cieplny wynika z zasady zachowania energii wewnętrznej;
- potrafi wyjaśnić zjawiska cieplne zachodzące podczas zmian stanu skupienia materii;
- wie, od czego zależy ilość ciepła potrzebna do stopienia substancji;
- zna wyrażenie na obliczanie ciepła parowania.
- wie, że ciała naelektryzowane jednoimiennie odpychają się, a ciała naelektryzowane różnoimiennie przyciągają się.
- zna zasadę działania elektroskopu i jego budowę;
- wie, czym się różni elektroskop od elektrometru;
- wie, co to jest ładunek elektryczny i zna jego jednostkę .
- wie, że wartość siły wzajemnego oddziaływania jest wprost proporcjonalna do wartości ładunków, a odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi.
- wie, że ciało naelektryzowane posiada za mało lub za dużo elektronów;
- wie, co to są jony dodatnie i jony ujemne.
- wie, że podczas elektryzowania przez pocieranie oba ciała uzyskują takie same ładunki co do wartości bezwzględnej, ale o przeciwnych znakach.
- wie, na czym polega elektryzowanie przez indukcję elektrostatyczną;
- potrafi wyjaśnić, czym różnią się w budowie wewnętrznej przewodniki od izolatorów;
- wie, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby w obwodzie popłynął prąd elektryczny.
- wie, że w metalach nośnikami prądu są elektrony, a w cieczach i gazach – jony;
- wie, co to jest natężenie prądu.
- potrafi stosować woltomierz do mierzenia napięcia;
- wie, że jednostką napięcia jest 1V;
- wskazać kierunek rzeczywisty i umowny prądu w obwodzie.
- wie, jak obliczyć pracę i moc prądu elektrycznego;
- wie, co to jest sprawność silnika;
- potrafi sformułować prawo Ohma;
- potrafi zdefiniować jednostkę oporu om;
- wie, że .
- wie, że gdy rośnie pole przekroju poprzecznego przewodnika, to jego opór maleje;
- wie, że wraz ze wzrostem długości rośnie opór przewodnika.
Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
- potrafi rozwiązywać problemy z zastosowaniem wzoru na obliczenie pracy.
- potrafi obliczyć wszystkie wielkości z wyrażenia .
- potrafi przeliczać jednostki mocy i pracy.
- potrafi wyjaśnić, kiedy ciało posiada energię;
- potrafi wyjaśnić, w jaki sposób ciało uzyskuje lub traci energię mechaniczną.
- potrafi zastosować do obliczeń wyrażenie .
- potrafi zastosować do obliczeń wyrażenie .
- rozwiązuje typowe zadania rachunkowe z zastosowaniem zasady zachowania energii mechanicznej.
- potrafi wyjaśnić zasadę działania dźwigni dwustronnej i kołowrotu;
- potrafi uzasadnić, że kołowrót działa na tej samej zasadzie co dźwignia dwustronna;
- potrafi uzasadnić, że stosując blok stały, nie zyskujemy ani na sile, ani na pracy.
- potrafi zastosować dźwignię do wyznaczania masy ciał;
- potrafi wyjaśnić, dlaczego energia wewnętrzna rośnie podczas zderzeń niesprężystych;
- potrafi podać przykłady zamiany energii mechanicznej w wewnętrzną i odwrotnie.
- wie, że podczas przekazywania energii wewnętrznej spełniona jest zasada zachowania energii wewnętrznej i mechanicznej;
- potrafi obliczyć przyrost energii wewnętrznej ciała na skutek wykonania pracy.
- potrafi wyjaśnić sposoby przekazywania energii wewnętrznej z jednego ciała do drugiego;
- potrafi wyjaśnić rolę izolacji cieplnej w budownictwie.
- potrafi zastosować do obliczeń wyrażenie .
- potrafi rozwiązywać zadania z zastosowaniem bilansu cieplnego;
- potrafi wyjaśnić zasadę budowy termosu;
- wie, jak zbudowany jest kalorymetr.
- potrafi obliczać wszystkie wielkości związane z przekazywaniem ciepła z zasady bilansu cieplnego.
- potrafi obliczać ciepło topnienia i ciepło krzepnięcia;
- wie, kiedy zachodzi topnienie, a kiedy krzepnięcie, jeśli temperatura ciała jest równa temperaturze topnienia;
- potrafi zastosować do obliczeń wyrażenie .
- potrafi narysować siły ilustrujące przyciąganie lub odpychanie ciał naelektryzowanych.
- potrafi przeliczać jednostki ładunku;
- wie, do czego służy elektrofor.
- samodzielnie wykonuje doświadczenia z elektroskopem
- wie, że oddziaływania ciał naelektryzowanych podlegają prawu Coulomba;
- potrafi zademonstrować przyciąganie i odpychanie się ciał naelektryzowanych.
- wie, jak powstają jony dodatnie i ujemne.
- potrafi wyjaśnić mechanizm elektryzowania przez pocieranie.
- potrafi zademonstrować i wyjaśnić elektryzowanie przez dotyk;
- potrafi wyjaśnić, na czym polega elektryzowanie przez indukcję.
- potrafi wyjaśnić, co się dzieje w przewodniku, gdy zbliży się do niego ciało naelektryzowane.
- wie, na czym polega różnica w rozmieszczeniu ładunku w naelektryzowanym przewodniku i w izolatorze.
- potrafi objaśnić skutki przepływu prądu elektrycznego;
- potrafi wyjaśnić, co to jest natężenie prądu;
- potrafi obliczyć natężenie prądu;
- wie, że natężenie prądu to szybkość przepływu ładunków elektrycznych.
- wie, jak włączyć do obwodu woltomierz, a jak amperomierz;
- potrafi zmierzyć napięcie między dowolnymi punktami obwodu.
- potrafi obliczać natężenia prądów dopływających lub odpływających z węzła.
- potrafi uzasadnić, że pierwsze prawo Kirchhoffa wynika z zasady zachowania ładunku.
- potrafi przeliczać jednostki pracy i mocy;
- potrafi uzasadnić, że .
- potrafi obliczać wszystkie wielkości z wyrażenia na ;
- potrafi rozwiązywać zadania, stosując prawo Ohma.
Kryteria oceniania z fizyki w klasie III gimnazjum (2 godziny tygodniowo)
Na ocenę dopuszczającą uczeń:
- zna pojęcia położenia równowagi, wychylenia, amplitudy;
- potrafi wskazać w otoczeniu ciała drgające.
- wie, jakie wahadło nazywamy matematycznym;
- wie, że w wyniku rezonansu mechanicznego różne konstrukcje mogą ulec zniszczeniu.
- wie, co nazywamy impulsem falowym;
- wie, że fale mogą być poprzeczne i podłużne;
- wie, że fala, napotykając przeszkodę, ulega odbiciu lub pochłonięciu;
- wie, że fale mogą załamywać się na granicy dwóch ośrodków.
- wie, że dźwięki różnią się natężeniem, wysokością i barwą.
- wie, czym jest echo;
- wie, że magnesy odpychają się lub przyciągają;
- wie, że magnesy przyciągają żelazne przedmioty;
- wie, że każdy magnes ma dwa bieguny: N i S;
- wie, że na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu przewodnika z prądem działa siła powodująca jej obrót;
- wie, jak zbudowany jest elektromagnes.
- wie, że na przewodnik z prądem w polu magnetycznym działa siła zwanaelektrodynamiczną.
- wie, że silniki elektryczne wykonują pracę kosztem energii elektrycznej;
- wie, że prąd indukcyjny wzbudza się w obwodzie obejmowanym przez zmienne pole magnetyczne;
- wie, jaki prąd nazywamy przemiennym;
- wie, że światło jest falą elektromagnetyczną.
- wie, że naturalnym źródłem światła jest Słońce.
- wie, że światło w ośrodku jednorodnym rozchodzi się po liniach prostych.
- wie, co to jest zwierciadło;
- wie, kiedy światło ulega odbiciu, a kiedy rozproszeniu;
- wie, jakie zwierciadła nazywamy sferycznymi;
- potrafi rozpoznać i nazwać zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe;
- wie, że za pomocą zwierciadeł wklęsłych możemy otrzymać obrazy rzeczywiste i pozorne;
- wie, że na granicy dwóch ośrodków światło zmienia kierunek, czyli załamuje się;
- wie, że gdy kąt padania jest równy 0°, to załamanie nie występuje.
- wie, co to jest pryzmat;
- wie, co nazywamy soczewką;
- potrafi na rysunku wskazać główną oś optyczną soczewki, ognisko, ogniskową i promienie
krzywizn.
- wie, że za pomocą soczewek skupiających możemy otrzymać obrazy rzeczywiste
i pozorne, powiększone i pomniejszone.
- potrafi wymienić przyrządy, w których stosuje się soczewki;
Na ocenę dostateczną uczeń:
- wie, że drgania mogą być gasnące;
- wie, że okres wahań wahadła zależy od jego długości.
- potrafi wskazać w otoczeniu urządzenia, w których zastosowanie znalazły wahadła.
- wie, co to są drgania własne;
- wie, co to jest rezonans mechaniczny;
- wie, jak odróżnić falę poprzeczną od podłużnej;
- wie, co to jest grzbiet i dolina fali.
- potrafi sformułować prawo odbicia fali;
- wie, że dźwięki wydają ciała drgające z częstotliwością większą od 16 Hz, a mniejszą od 20 kHz;
- wie, jak powstaje echo;
- wie, na czym polega szkodliwość hałasu.
- wie, że bieguny jednoimienne magnesów odpychają się, a różnoimienne – przyciągają.
- wie, że na północy geograficznej jest południowy biegun magnetyczny, a na południu
biegun północny;
- wie, że za pomocą elektromagnesów otrzymuje się bardzo silne pola magnetyczne.
- potrafi podać elementy silnika elektrycznego.
- potrafi wymienić różne sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego.
- wie, że do wytwarzania prądu przemiennego służą prądnice prądu przemiennego.
- wie, że fale elektromagnetyczne mogą się rozchodzić zarówno w ośrodkach materialnych, jak i w próżni;
- wie, jak powstaje fala elektromagnetyczna;
- wie, że światło może rozchodzić się w ośrodkach materialnych (przezroczystych).
- wie, jak powstaje cień i półcień;
- potrafi wskazać na rysunku kąty odbicia i padania, prostopadłą padania;
- potrafi podać przykłady zastosowań zwierciadeł płaskich.
- Wie, że zwierciadło wklęsłe skupia równoległą wiązkę światła, a zwierciadło wypukłe
ją rozprasza.
- wie, że w zwierciadłach kulistych wypukłych otrzymujemy zawsze obrazy pozorne, proste i pomniejszone.
- wie, co to jest kąt padania i załamania;
- potrafi na rysunku wskazać oba te kąty;
- wie, że światło jednobarwne po przejściu przez pryzmat załamuje się dwukrotnie ku
podstawie.
- potrafi wymienić rodzaje soczewek;
- potrafi narysować bieg wiązki równoległej do osi optycznej po przejściu przez
soczewkę skupiającą i rozpraszającą;
- potrafi przedstawić zasadę działania oka;
- wie, co to jest akomodacja oka i odległość dobrego widzenia;
- wie, jak działa lupa.
Na ocenę dobrą uczeń:
- zna i rozumie pojęcia okresu i częstotliwości;
- zna jednostki okresu i częstotliwości;
- potrafi obliczyć częstotliwość drgań na podstawie znajomości okresu.
- wie, że okres wahań wahadła nie zależy od jego masy i dla małych kątów nie zależy od kąta wychylenia;
- potrafi zastosować swoją wiedzę do wyregulowania wahadła w zegarze.
- wie, co nazywamy falą;
- wie, ze fale mechaniczne nie rozchodzą się w próżni;
- wie, że szybkość rozchodzenia się fal jest w danym ośrodku stała;
- wie, co to jest okres, częstotliwość i długość fali.
- potrafi graficznie zilustrować prawo odbicia fali;
- wie, że fala może ulegać ugięciu i interferencji.
- wie, co to są ultradźwięki i infradźwięki;
- wie, od czego zależy natężenie, wysokość i barwa dźwięku;
- wie, że szybkość rozchodzenia się dźwięku zależy od sprężystości ośrodka.
- wie, co to jest pogłos;
- potrafi rozwiązywać proste zadania rachunkowe.
- wie, że nie można wyizolować bieguna magnetycznego.
- wie, że w przestrzeni wokół przewodnika z prądem na igłę magnetyczną działają siły, i że wraz z odległością siły te maleją;
- Wie, jaką rolę w elektromagnesie spełnia rdzeń z miękkiej stali.
- wie, że nie wszystkie materiały nadają się na rdzenie do elektromagnesów.
- wie, że siła elektrodynamiczna jest równa zeru, gdy kierunek linii pola magnetycznego
pokrywa się z kierunkiem prądu.
- wie, że w silnikach elektrycznych wykorzystane jest zjawisko oddziaływania pola magnetycznego na przewodnik z prądem.
- wie, w jaki sposób wytworzyć prąd indukcyjny;
- potrafi określić kierunek prądu indukcyjnego.
- wie, jaka jest zasada działania prądnicy prądu stałego;
- wie, jakie wielkości opisują prąd przemienny.
- wie, jak obliczyć szybkość rozchodzenia się fali elektromagnetycznej;
- potrafi wymienić w widmie fal elektromagnetycznych grupy fal od najkrótszych do najdłuższych;
- wie, co to jest długość i częstotliwość fali elektromagnetycznej.
- potrafi doświadczalnie udowodnić prostoliniowe rozchodzenie się światła;
- wie, że światło niesie ze sobą energię.
- potrafi sformułować prawo odbicia światła;
- potrafi graficznie zilustrować prawo odbicia światła;
- wie, jakie obrazy otrzymujemy w zwierciadłach płaskich.
- wie, co to jest główna oś optyczna, ognisko, ogniskowa i promień krzywizny;
- wie, co to jest ognisko pozorne.
- wie, kiedy w zwierciadłach kulistych wklęsłych otrzymujemy obraz pomniejszony, rzeczywisty i odwrócony;
- wie, kiedy ten obraz jest powiększony, rzeczywisty, odwrócony, a kiedy pozorny, prosty i powiększony.
- wie, że załamanie jest wynikiem różnicy szybkości rozchodzenia się światła w ośrodkach;
- wie, kiedy kąt załamania jest mniejszy od kąta padania, a kiedy większy;
- wie, co to jest kąt graniczny.
- wie, że światło białe po przejściu przez pryzmat ulega rozszczepieniu;
- wie, że szybkość rozchodzenia się światła w ośrodku zależy od długości (częstotliwości) fali świetlnej.
- wie, co to jest zdolność skupiająca soczewek.
- potrafi wykreślić obrazy otrzymywane w soczewkach skupiających.
- potrafi szczegółowo omówić budowę oka;
- wie, co to jest krótkowzroczność i dalekowzroczność.
Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
- potrafi obliczać okres, jeśli zna częstotliwość;
- potrafi omówić zmiany szybkości, przyspieszenia i siły w czasie drgań sprężyny;
- wie, że okres drgań zależy od właściwości fizycznych sprężyny;
- potrafi wyznaczyć okres i częstotliwość na podstawie wykonanych pomiarów.
- potrafi obliczyć okres na podstawie pomiarów czasu wahań n wahnięć;
- wie, co to jest izochronizm wahań.
- wie, że dla podtrzymania zarówno wahań, jak i drgań należy, dostarczać ciału energię z częstotliwością drgań własnych.
- potrafi wyjaśnić zmiany energii w ruchu wahadła.
- potrafi stosować wzory do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych;
- wie, że fale poprzeczne mogą rozchodzić się tylko w ciałach stałych, a fale podłużne w gazach, cieczach i ciałach stałych.
- potrafi objaśnić mechanizm powstawania fali poprzecznej;
- potrafi obliczać wszystkie wielkości z wyrażenia .
- potrafi opisać i wyjaśnić zjawisko ugięcia (dyfrakcji) fal na przeszkodach lub otworach;
- wie, co to jest fala stojąca.
- potrafi opisać i wyjaśnić zjawisko interferencji;
- potrafi wyjaśnić, jak powstaje fala stojąca.
- potrafi wymienić zastosowania1 ultradźwięków w medycynie i w technice;
- wie, że do budowy instrumentów muzycznych wykorzystuje się zjawisko rezonansu
akustycznego.
- potrafi objaśnić, dlaczego poszczególne źródła dźwięku różnią się barwą;
- potrafi wyjaśnić, od czego zależy wysokość i natężenie dźwięku.
- wie, że siły magnetyczne działają w przestrzeni otaczającej magnes;
- wie, że istnieją materiały, na które magnesy działają siłami przyciągania i takie, na które magnesy nie działają.
- potrafi doświadczalnie wykazać działanie magnesów na substancje takie jak żelazo i na takie jak miedź;
- potrafi określić kierunek i zwrot siły działającej na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu przewodnika prostoliniowego i w pobliżu zwojnicy;
- wie, dlaczego rdzenie elektromagnesu wykonane są ze stali miękkiej.
- potrafi określić bieguny zwojnicy, w której płynie prąd;
- wie, że zmiana kierunku prądu w zwojnicy powoduje zmianę biegunów magnetycznych zwojnicy.
- wie, że rdzenie elektromagnesu wykonane są ze stali miękkiej.
- potrafi wyjaśnić, dlaczego stal miękka znalazła zastosowanie w elektromagnesach.
- wie, od czego i w jaki sposób zależy siła elektrodynamiczna.
- potrafi przedstawić zasadę działania silnika elektrycznego;
- wie, do czego służy komutator.
- zna i potrafi objaśnić oraz stosować regułę Lenza.
- potrafi omówić budowę i działanie prądnicy prądu przemiennego;
- potrafi wskazać zależność właściwości fal elektromagnetycznych od ich długości;
- potrafi stosować wzór do rozwiązywania zadań związanych z rozchodzeniem się fal elektromagnetycznych;
- potrafi wymienić zastosowanie fal w różnych dziedzinach.
- potrafi wyjaśnić, dlaczego do wytwarzania energii elektrycznej powinno się stosować odnawialne źródła energii.
- potrafi wyjaśnić, co to jest widmo fal elektromagnetycznych.
- wie, że światło jest częścią widma fal elektromagnetycznych;
- wie, że światło jest falą poprzeczną.
- wie, że światło zachowuje się czasem jak strumień cząstek;
- wie, że twórcą teorii korpuskularnej światła był Newton;
- potrafi podać dowody falowej natury światła.
- umie uzasadnić, dlaczego światło po odbiciu od powierzchni chropowatych jest rozproszone;
- potrafi znaleźć konstrukcyjnie obraz odcinka w zwierciadle płaskim.
- potrafi konstrukcyjnie znaleźć obraz dowolnej figury w zwierciadle płaskim.
- zna zależność między ogniskową a promieniem krzywizny;
- potrafi obliczyć ogniskową zwierciadła;
- potrafi graficznie przedstawić bieg wiązki równoległej po odbiciu od zwierciadeł kulistych.
- potrafi graficznie znaleźć ognisko zwierciadła kulistego;
- potrafi narysować bieg promienia świetlnego wychodzącego z ogniska po odbiciu od zwierciadła.
- potrafi graficznie przedstawić konstrukcję obrazu w zwierciadłach kulistych wklęsłych;
- wie, jak obliczyć powiększenie obrazu.
- wie, co to znaczy, że zdolność skupiająca zwierciadła kulistego jest ujemna;
- wie, co to jest zdolność skupiająca zwierciadła kulistego i potrafi ją obliczyć.
- potrafi objaśnić, kiedy światło ulega całkowitemu wewnętrznemu odbiciu;
- potrafi przedstawić bieg promieni świetlnych przechodzących przez płytki równoległościenne.
- potrafi rozwiązywać problemy z zastosowaniem praw załamania i odbicia światła
- wie, czym różni się widmo ciągłe od widma liniowego;
- wie, co to jest synteza światła i wie, jak ją zrealizować;
- potrafi wyjaśnić jak powstaje tęcza
- potrafi wyjaśnić, dlaczego światło białe w pryzmacie ulega rozszczepieniu;
- potrafi wyjaśnić istnienie barw przedmiotów w świetle odbitym i w świetle przechodzącym;
- potrafi doświadczalnie pokazać załamanie światła jednobarwnego przy przejściu przez pryzmat.
- potrafi obliczać zdolność skupiającą soczewek;
- potrafi obliczyć ogniskową soczewki, gdy zna jej zdolność skupiającą;
- wie, jakie soczewki należy zastosować, aby usunąć wady wzroku: krótkowzroczność i dalekowzroczność.
